Inhoud

• Wat is ziekte van crohn?
• Kan ik er zelf iets tegen doen?
• Wat kan de apotheker voor mij doen?
• In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?
• Welke medicijnen worden gebruikt bij

Ziekte van Crohn

Wat is ziekte van crohn?

Bij de ziekte van Crohn zitten er ontstekingen (zweren) in de darmen, meestal in een gedeelte van:

• de dunne darm
• de dikke darm en/of
• het stukje dikke darm bij de anus (de endeldarm).

De zweren kunnen vrij diep worden. Op den duur ontstaan er ook littekens. De darm kan dan nauwer worden. Ook kunnen er verbindingen naar andere organen ontstaan (fistels). 

De ziekte van Crohn begint meestal tussen het 15e en 30e levensjaar.

De ziekte van Crohn lijkt op colitis ulcerosa. Colitis en Crohn zijn beide darmontstekingen die jaren kunnen duren met verergeringen en verbeteringen. We noemen ze chronische darmontstekingen.

De precieze oorzaak van de ziekte van Crohn is niet bekend. Artsen denken dat de volgende oorzaken een rol spelen bij het ontstaan van de ziekte van Crohn:

• Afweer tegen bacteriën die in de darm horen en nodig zijn
  Artsen denken dat het afweersysteem in de war is. Het valt goede bacteriën in de darm aan. Door die aanval gaan er ontstekingscellen in de darmwand zitten.
• Erfelijkheid
  Ongeveer 3 van de 20 mensen met de ziekte van Crohn hebben een moeder, vader, zus of broer met de ziekte.
• Stress
  Of stress een rol speelt bij het ontstaan van de ziekte van Crohn is niet zeker. Wel lijkt stress invloed te hebben op hoe erg de klachten zijn. Mensen met weinig stress hebben meestal minder klachten van de ziekte van Crohn dan mensen met veel stress.
• Roken
  Rokers hebben 2 keer zoveel kans om de ziekte van Crohn te krijgen als niet-rokers. Rokers die de ziekte van Crohn hebben en blijven roken, hebben vaak ergere klachten. Ze hebben dan ook meer kans dat ze een darmoperatie nodig hebben.

De ziekte van Crohn komt vooral veel voor in West-Europa en Noord-Amerika en veel minder in Afrika en Azië.

Kan ik er zelf iets tegen doen?

Bij de ziekte van Crohn kunnen de volgende dingen waarschijnlijk klachten uitlokken:

• onregelmatig en ongezond eten, 
  bijvoorbeeld: veel alcohol, energiedrankjes, gevulde koeken, frikandellen en friet.
• een ongezonde leefstijl, 
  bijvoorbeeld: veel binnen zitten, weinig bewegen, alleen maar computeren en televisie kijken.
• onregelmatig leven, 
  bijvoorbeeld: nachtdiensten draaien, vliegen naar landen in andere tijdzones, regelmatig laat gaan stappen en ’s ochtends weer vroeg naar het werk moeten of juist een heel weekend in bed liggen.
• veel stress,
  bijvoorbeeld: door drukke baan, veel dingen tegelijk, geen rustmomenten, spanningen met collega’s, problemen thuis, ernstige gebeurtenissen in de familie, geldzorgen.
• roken

U kunt ziekteaanvallen proberen te voorkomen door gezond te leven:

• Eet en drink gezond.
  Als u diarree heeft, is het juist belangrijk om regelmatig en gezond te eten. Neem liever 5 of 6 kleine maaltijden in plaats van 3 grotere.
  Drink ruim voldoende. Met diarree verliest u veel vocht. Sommige mensen geven aan dat alcohol, coffeïne of drank met prik de diarree en/of winderigheid erger maken. Probeer die dranken niet te nemen als u er last van heeft.
  Een speciaal dieet is verder meestal niet nodig.
  U heeft met de ziekte van Crohn kans op een tekort aan bepaalde vitamines (zoals vitamine B12), calcium en ijzer. Met een diëtist kunt u dit eventueel bespreken. 
• Valt u af? Dan is het verstandig om een diëtist advies te vragen. U heeft dan misschien voeding nodig met meer energie en eiwitten.
• Beweeg regelmatig.
• Probeer stress te voorkomen. Bespreek met uw huisarts of bedrijfsarts hoe u dit kunt aanpakken.
• Zorg voor genoeg nachtrust.
• Stop met roken.

Praten over de ziekte van Crohn

• Het kan enorm helpen als mensen in uw omgeving weten wat er met u is. Vooral in tijden dat u veel last heeft van uw darmen kan begrip veel helpen.
• Als u makkelijk met mensen om u heen over de ziekte kunt praten, kan dat ook de stress verminderen.

Wat kan de apotheker voor mij doen?

Uw apotheker zorgt ervoor dat u uw medicijnen goed en veilig kunt gebruiken. Het maakt niet uit of u een medicijn korte tijd of langdurig nodig heeft.

• Receptcontrole

De apotheker controleert elk recept. Bijvoorbeeld: is het juiste medicijn voorgeschreven en meegegeven, is de dosering goed, kan het medicijn samen met andere medicijnen die u gebruikt. Als het nodig is, overlegt uw apotheker met uw huisarts of specialist.

• Overzicht van uw medicijnen

Uw apotheker houdt bij welke medicijnen u gebruikt. U kunt in de apotheek altijd om een overzicht van uw medicijnen vragen. Dit kunt u bijvoorbeeld meenemen als u uw specialist bezoekt, in het ziekenhuis wordt opgenomen of naar het buitenland gaat.

• Delen van informatie over uw medicijnen met andere zorgverleners

Uw apotheker, huisarts en het ziekenhuis kunnen informatie over uw medicijnen met elkaar delen als dat nodig is voor uw behandeling. Dit mag alleen als U daar toestemming voor geeft.

• Begeleiding bij nieuwe geneesmiddelen

Krijgt u een medicijn dat u in de afgelopen 12 maanden niet hebt gebruikt? Dan krijgt u extra uitleg over deze medicijnen.

• Ondersteuning als u uw medicijnen weleens vergeet in te nemen

De apotheker heeft daar hulpmiddelen voor. Als uw zorgverzekeraar toestemming geeft, kan uw apotheker uw medicijnen per dag en per tijdstip van inname in aparte zakjes voor u laten verpakken.

• Persoonlijk gesprek over uw medicijnen

Heeft u vragen over uw medicijnen, of problemen met het gebruik? Bijvoorbeeld moeite met slikken van medicijnen, openmaken van de verpakking, of last van een vervelende bijwerking? Vraag uw apotheker om een persoonlijk gesprek. Hij kijkt dan samen met u welke mogelijkheden er zijn om uw probleem te verhelpen.

• Medicatiebeoordeling

Uw apotheker en huisarts kunnen u uitnodigen voor een gesprek over uw medicijnen. Dit is mogelijk bij patiënten ouder dan 65 jaar die langdurig meer dan 5 medicijnen gebruiken. Samen met u bespreken ze of er verbetering mogelijk is. Als u bijvoorbeeld last hebt van bijwerkingen van een medicijn kan het soms vervangen worden door een ander medicijn.

• Zelfzorg

Bij de apotheek kunt u terecht voor advies over medicijnen die u zonder recept (= zelfzorgmedicijnen) kunt kopen, voor verbandmiddelen en cosmetica. De apotheek kan zelfzorgmedicijnen voor u opnemen in uw medicatiedossier. Dan kan de apotheker controleren of u ze veilig samen met uw receptmedicijnen kunt gebruiken.

• Bezorgservice

Bent u moeilijk ter been? Informeer bij uw apotheek of zij uw medicijnen bij u thuis kunnen bezorgen.

In welke gevallen kan ik beter naar de huisarts gaan?

Bel uw huisarts in deze situaties:

• De medicijnen helpen niet voldoende.
• De klachten (zoals buikpijn, bloedverlies met slijm) verdwijnen niet of worden steeds erger.
• De diarree houdt maar niet op. 
• U valt steeds meer af.
• U krijgt langer dan 3 dagen koorts.
• Uw gewrichten zwellen op en gaan pijn doen.
• Uw huid, ogen of mond raken ontstoken.
• U heeft last van de bijwerkingen van de medicijnen.

 

Welke medicijnen worden gebruikt bij

Bijnierschorshormonen
Bijnierschorshormonen, ofwel corticosteroïden, remmen de ontstekingen. Hierdoor neemt de buikpijn af en zullen minder verdikkingen of fistels ontstaan.

• Bijnierschorshormonen in klysma:

Een klysma komt alleen in aanmerking als de aandoening zich tot het laatste deel van de dikke darm beperkt. Het komt dan alleen in het laatste stuk van de dikke darm terecht en nauwelijks in de rest van het lichaam. Hierdoor heeft u minder kans op bijwerkingen. Voorbeelden zijn beclomethason klysma, betamethason klysma en budesonide klysma.

• Bijnierschorshormonen om in te nemen:

Bijnierschorshormonen die u in moet nemen werken door uw hele lichaam, dus ook in de gehele darm. U heeft hierdoor wel meer kans op bijwerkingen dan bij bijnierschorshormonen in een klysma. Meestal worden bijnierschorshormonen om in te nemen alleen als kuur voorgeschreven als de aandoening tijdelijk verergert. Voorbeelden zijn dexamethason, prednisolon en prednison.

• Bijnierschorshormonen via injectie:

Uw arts kan het bijnierschorhormoon ook inspuiten. Het werkt dan door uw hele lichaam. Voorbeeld van bijnierschorshormonen als injectie is triamcinolonacetonide.

Afweeronderdrukkende medicijnen
Deze medicijnen onderdrukken de ontsteking. Ze worden pas voorgeschreven als de andere medicijnen bij de ziekte van Crohn onvoldoende effect hebben. Het duurt vaak enkele weken tot maanden voordat deze medicijnen gaan werken. Voorbeelden zijn adalimumab, azathioprine, etanercept, infliximab, methotrexaat, mercaptopurine, risankizumab, ustekinumab en vedolizumab.